Onze honden. We praten tegen ze, knuffelen ze suf en we houden van ze tot op het bot. Die liefde is aan de ene kant heel aards en begrijpelijk, maar soms blijken honden ook kwaliteiten te hebben die ons voorstellingsvermogen te boven gaan.
Steeds vaker worden dieren ingezet in zogenaamde ‘dierondersteunde interventies’; om mensen te helpen. Honden staan mensen bij die lijden aan eenzaamheid, dementie, een lichamelijke of visuele beperking, epilepsie, suikerziekte, PTSS, autisme, ADHD en waarschijnlijk nog veel meer ziektes, aandoeningen of beperkingen. In dit artikel schotelen we je een aantal bijzondere verhalen voor van helpende honden, maar laten we beginnen met de risico’s.
RDA Zienswijze: Dierbare hulpverleners “Welzijn voor mens en dier?”
In 2019 publiceerde de Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA) een zienswijze over de effecten van dierondersteunde interventies. Effecten niet alleen op de mens, maar vooral ook op het dier. De RDA is het adviesorgaan voor de overheid op het gebied van dieren- (welzijns)kwesties. De centrale vraag in deze RDA-publicatie: Wat is er nodig om dier ondersteunde interventies op een verantwoorde manier in te zetten, zodat het welzijn van mens en dier gewaarborgd blijft. ‘Dieren worden steeds vaker ingezet bij activiteiten om mensen te helpen.’ zegt RDA-raadslid Nienke Endenburg. Nienke is gezondheidszorgpsycholoog en docent aan de faculteit diergeneeskunde in Utrecht. ‘Je ziet het aan alle kanten opkomen: hulphonden, zorgboerderijen, paardencoaching, noem maar op. Maar we hebben heel weinig gegevens over aantallen, toepassingen en het welzijn van de dieren. Je krijgt weleens de indruk dat er naast professionele ook minder professionele interventies worden aangeboden, maar we moeten eerlijk zijn: we weten het niet precies.’ De RDA vond het daarom de moeite waard om een
zienswijze uit te brengen over de legitimiteit van dierondersteunde interventies en de vraag hoe het is gesteld met het welzijn van de daarbij
betrokken dieren. Zij concludeert in haar rapport dat dierondersteunde interventies acceptabel zijn, mits het welzijn van het dier in voldoende mate geborgd is en er geen redelijke alternatieven voorhanden zijn. Want inderdaad: hoewel er prachtige organisaties met kippenveltrekkend mooie verhalen zijn over wat honden voor mensen kunnen doen: misstanden zijn er helaas ook.
Misstanden zijn er helaas ook
Julie, die liever niet met haar echte naam in Onze Hond wil, heeft een lichamelijke beperking waardoor ze een groot deel van de dag doorbrengt in haar rolstoel. Lopen kan alleen kleine stukjes, binnenshuis en met hulp van een rollator. Omdat ze van honden houdt en graag wat hulp wilde bij allerlei dagelijkse klusjes of ongelukjes, ging ze – op eigen initiatief en op eigen kosten – op zoek naar een hulphond. Ze
kwam uit bij een kleine, plaatselijke hondenschool. Julie koos voor deze hulphondenschool en niet voor bijvoorbeeld een gerenommeerde
stichting als Hulphond Nederland omdat ze hier relatief snel een hulphond kon krijgen. Tegen een bedrag dat ze – met enig sparen, moeite en hulp – kon opbrengen. Helaas bleek de Golden Retrieverkruising die ze kreeg toegewezen niet de partner waar Julie van gedroomd had. ‘Het was een schat van een hond’, vertelt ze. ‘Maar ze was veel te angstig om een goede hulphond te zijn. In huis ging het best goed, dan viel het wel mee met haar onzekerheid, maar als ik op straat kwam kroop ze bij wijze van spreken al in elkaar als er een auto langs kwam. Goldens horen mensgericht te zijn, vaak staan ze bekend als allemansvrienden, maar mijn hond was – zo leerde ik achteraf – dusdanig getraind op terughoudendheid, dat ze daarin waarschijnlijk is doorgeslagen. Na een tijdje dook ze bij wijze van spreken al weg als iemand haar probeerde te aaien. Ze is uiteindelijk herplaatst bij een gezin zonder kinderen en daar gedijt ze prima, maar als hulphond was ze niet gelukkig en niet geschikt.’
Lees het volledige artikel in Onze Hond nr.7. Bestel hier
Tekst: Janine Verschure
