In oude geschriften, documenten, boeken en op prenten en schilderijen is de geschiedenis van hondenrassen vastgelegd. En het werk dat ze doen. Meegaan op jacht, het drijven en hoeden van een kudde, het bewaken van huis en haard en het gezelschap houden van de mens. Elke maand gunt Onze Hond de lezer een inkijkje in de rijke historie van een hondenras. Deze maand: de Welsh Springer Spaniel.
Vogelhond
Al in de Laws of Hywel Dda, de wetten van een prins van Wales (910-950), wordt het woord ‘Colwyn’ of ‘Cholwyn’ gebruikt, dat in de latere literatuur is vertaald als ‘Spaniel’. In het Welsh betekent ‘colwyn’ echter ‘pup’. Zou het echt om een Spaniel zijn gegaan, dan zou ‘Tarfgi’ zijn gebruikt. Later, in de vijftiende eeuw, komt in Europa de zogenoemde Vogelhond voor: een jachthondje van het Spaniel-type, dat wordt gebruikt bij de nettenjacht op vogels. De Vogelhond moet het wild aanwijzen en zich daarna drukken, zodat de jagers het net over de hond en het wild heen kunnen trekken.
‘Off Englishe Dogges’
Hoewel er voor de renaissance al manuscripten over jachthonden zijn, is dr. Johannes Caius (eigenlijk John Keyes of Keys; 1510-1573) de eerste die in zijn boek De Canibus Britannicus (Over de Britse honden) een poging doet om Engelse honden systematisch in types te verdelen. Het in het Latijn verschenen boek wordt voor het publiek toegankelijk gemaakt door een Engelse vertaling (1576), met als titel Of Englishe Dogges, the Diversities, the Names, the Natures, and the Properties (Over de Engelse honden, de diversiteiten, de namen, de karakters en de eigenschappen). Caius verdeelt de honden in categorieën: de ‘Venatici’ (Bloedhonden, Greyhounds, Terriers), ‘Rustici’ (Mastiffs, Herders, ‘Slagershonden’) en ‘Aucupatorii’ (Land Spaniel, Setter, Water Spaniel). Een vierde categorie is de ‘Delicatus’: honden die wij nu als Gezelschapshondje (Toy) zouden aanduiden. Als Caius over Spaniels in het algemeen schrijft, zegt hij kort maar krachtig: ‘As though these kinde of Dogges came originally and first of all out of Spaine’. Of Spaniels werkelijk uit Spanje komen, is een héél andere discussie, die we hier niet gaan voeren. Feit is dat er in het zestiende-eeuwse Spanje geen honden voorkomen die ook maar enigszins op een Spaniel lijken.
Wit-rode Spaniels uit Wales
De meeste auteurs verdelen de Spaniel-types aan de hand van het werk dat ze doen: ‘setting’ (voorliggen), ‘springing’ (opstoten) en ‘water’ (apporteren uit het water). Uit de zeventiende en achttiende eeuw bestaan er diverse beschrijvingen van de verschillende Spaniel-types. Vrijwel altijd generaliserend als het om het uiterlijk gaat: ‘Middelmatig groot, ronde lijven, lange oren, korte neuzen en donkere ogen.’ Vast staat in ieder geval dat er aan het einde van de negentiende eeuw in Wales wit-rode Spaniels zijn, die in groepen worden gehouden ten behoeve van de jacht. Ze worden gewoonlijk Welsh Spaniels of Welsh Cockers genoemd. In de Neath Valley, in Zuid-Wales, woont ene Mr. A.T. Williams, die rond 1900 artikelen schrijft in The Field en in de Kennel Gazette. Hij schrijft dat ‘… The orange (or red) and white spaniels of the type now shown as Welsh spaniels were bred and worked in a team of ten or a dozen, by my late grandfather a hundred years ago…’.
Zuivere vertegenwoordiger
Mr. Williams is de eigenaar van de Welsh Spaniel reu Corrin (1893), die hij cadeau heeft gekregen van diens fokker, Col. John Blandy-Jenkins (1874-1958) van ‘Llanharan’. Corrin is een zuivere vertegenwoordiger van de Llanharan-stam. In The Illustrated Kennel News schrijft Baron Jaubert dat de verschijning van Corrin op een tentoonstelling in Birmingham, in 1899, een sensatie teweegbrengt. Hij noemt de Welsh Spaniel ‘een magnifieke rood-witte hond’. En: ‘Hij is van onberispelijke afkomst en is een ouder ras dan bepaalde andere Spaniel-stammen. Dit Spaniel-ras heeft sinds 1750 bestaan. Vanaf 1805 tot 1850 was de grootvader van Mr. Williams gewend om te gaan jagen met een groep van twaalf tot veertien honden, die hij zelf had getraind.’ ‘Sinds 1750’ betekent dat de Welsh Springer Spaniel in de huidige vorm al zo’n 270 jaar bestaat.
Lees het volledige artikel in Onze Hond nr. 6. Bestel hier
Tekst en illustraties: Ria Hörter
