Elegantie ten top
Als je aan een Ierse Setter denkt, dan denk je ‘elegantie’. De Setter is een aanhankelijke en zachtaardige hond die echter bij tijd en wijle behoorlijk eigenzinnig kan zijn. Hij vindt het heerlijk om af en toe bij je op de bank te liggen en uitgebreid geknuffeld te worden, zo lang daar maar wel een hoop beweging en actie tegenover staan. De Setter voelt zich namelijk het gelukkigst als hij kan rennen, hollen en dollen. Als hij dan vervolgens druipend als een natte dweil en onder de modder komt binnenzetten, is die elegantie ver te zoeken en wil je hem voorlopig helemaal niet meer op je bank hebben. Maar dat is wel het echte Setterleven.
De meeste mensen denken bij een Ierse Setter gelijk aan de elegante rode jachthond uit Ierland. Maar eigenlijk bestaan er twee soorten Ierse Setters: de rode en de veel minder bekende rood-witte. Toch was het de rood-witte hond waar het allemaal mee begon. Het is niet helemaal duidelijk hoe de Setter is ontstaan. Lang geleden werd er weinig vastgelegd als het ging om het fokken van honden Al in de middeleeuwen werd er gejaagd met de zogenaamde setting spaniels, ook wel eens creeping spaniels genoemd. In die tijd bestonden er nog geen geweren en werd er op vogels gejaagd met behulp van netten en stootvogels. De honden kropen naar de op de grond zittende vogels toe en gingen er vervolgens voor liggen. De netten werden dan over zowel de honden als de vogels heen geworpen. Die honden waren de voorloper van de latere staande honden, die dit gedrag ook vertonen, maar dan voor de prooi blijven staan. Toen het jachtgeweer werd uitgevonden en vogels uit de lucht werden geschoten, ontstond er een behoefte aan grotere en snellere honden, die meer veld konden bestrijken. Met onder andere de setting spaniel en de pointers als voorouders werden toen de setters gecreëerd. Vrijwel iedere streek had zijn eigen settertype, allemaal met hun eigen uiterlijk. Uiteindelijk bleven er drie soorten over: de Ierse Setter, de Engelse Setter en de Gordon Setter (Schotland). Afgaande op schilderijen en afbeeldingen waarop setterachtige honden zijn afgebeeld, moet dat zo’n beetje rond het begin en midden van de 17e eeuw zijn gebeurd.
Alle Setters waren pure werkhonden en werden uitsluitend voor de jacht gehouden. De eisen waren hoog, de selectie was streng als het om werkeigenschappen ging. Honden die niet voldeden werden gewoon een kopje kleiner gemaakt.
The big red
In eerste instantie waren de Setters van Ierland allemaal rood-wit van kleur, pas later werd de hond in effen rood gefokt. Mogelijk is dat gebeurd door het infokken van een van de andere Setters of een zwarte Pointer. Ook nu nog komen er bij de Ierse Setter soms wat witte vlekjes voor en zijn er soms rode Setters met een zwarte gloed of zwarte oorranden. De tweekleur bleef lange tijd favoriet en werd beschouwd als de betere jachthond. Daarin kwam verandering gedurende het midden van de 19e eeuw. Honden werden steeds vaker om hun schoonheid en gezelschap gehouden en niet meer alleen om mee te werken. De rode honden leverden geld op en daarom begon men zich toe te leggen op het fokken van ‘The big red’. Het succes van de rode Ierse Setter nam een dusdanige vlucht dat in 1882 de ‘Red Setter Club’ werd opgericht en in de rasstandaard van 1886 werd bepaald dat de Ierse Setter geheel rood van kleur moest zijn. De showhonden werden niet alleen mooier, maar ook groter en er ontstonden twee totaal verschillende types: de kleinere werkers en de grotere, verfijndere schoonheden. Tegenwoordig wordt de rode Ierse Setter voornamelijk gehouden als gezelschapshond en showhond, hoewel hij door een select groepje nog steeds voor de jacht wordt gefokt en gebruikt. De rood-witte Ierse Setter, die tegenwoordig als een apart ras geregistreerd staat, vindt zijn liefhebbers echter nog steeds voornamelijk in de jachthondenhoek. Hij is de werkhond gebleven die hij altijd was.
Tekst: Jolien Schat | Foto’s: Alice van Kempen
Het volledige rasportret is te lezen in Onze Hond nummer 3. Dit nummer kun je vanaf 25 maart kopen in de boekhandel bij jou in de buurt of online bij de bcm store.
