Meningen, oordelen, verhitte discussies, steken onder water, venijnige opmerkingen; het is niet altijd rozengeur en maneschijn op de sociale media. Hondenbezitters die op Facebook, Twitter of Instagram zitten, weten daar waarschijnlijk alles van af. Ook op straat weten hondeneigenaren elkaar het bloed onder de nagels vandaan te halen door ongevraagd commentaar te leveren op de hond van de ander. Waarom doen mensen dit eigenlijk? Mag het een ‘onsje minder’, of kan commentaar ook zinvol zijn?
Sociale media
Laten we om te beginnen eens wat beter kijken naar de manier waarop hondenbezitters met elkaar om kunnen gaan op de sociale media. Over het algemeen zou je kunnen zeggen dat het er gemoedelijk aan toegaat; vooral van de mensen in je netwerk of in je vriendenlijst kan je likes of enthousiaste opmerkingen verwachten als je een foto of filmpje plaatst. En zeg nou eerlijk, daar doen we het toch ook voor? Alles draait in feite om delen, om zien en gezien worden. We vinden het fijn om positieve reacties te krijgen, bijvoorbeeld omdat het ons ego streelt, omdat het een soort bevestiging is of omdat het gewoon hartstikke leuk is als anderen ook zien hoe fantastisch, grappig, lief en bijzonder onze honden wel niet zijn.
Steun en troost
Natuurlijk is er daarnaast ook ruimte voor de minder plezierige zaken in het leven, zoals ziekte of overlijden. Door je zorgen of je verdriet te delen op de sociale media heb je het idee dat je er niet helemaal alleen voor staat en uit de vaak hartverwarmende en geruststellende reacties kan je veel steun en troost halen. Op die momenten voelt het als een warm bad, als een plek waar je altijd terecht kan. Dit alles kan de indruk geven dat het er op Facebook (of andere kanalen) vooral kritiekloos, gezellig, warm en ondersteunend aan toegaat. Wat kan het dan tegenvallen als er stekelige opmerkingen worden gemaakt!
Kritische reacties
Helaas hoort het erbij; op het eerste gezicht ziet het er allemaal misschien heel aantrekkelijk uit maar in werkelijkheid gebruiken veel mensen de sociale media als een plek waar ze hun boosheid en frustraties op een nogal ongenuanceerde wijze kunnen uiten. Veilig en redelijk anoniem vanachter hun telefoon- of computerscherm. Hoewel je er tot op zekere hoogte voor kan kiezen bij dit soort negativiteit uit de buurt te blijven – door bijvoorbeeld bepaalde groepen of pagina’s te vermijden – is het moeilijk te ontkomen aan de reacties van mensen die toegang hebben tot jouw berichten. Hiermee is niet gezegd dat kritische opmerkingen altijd afkomstig zijn van mensen die het ‘erom doen’ of die hun eigen frustraties het liefst op anderen botvieren. Het kunnen ook je eigen vrienden zijn die opeens fel uit de hoek komen of een reactie geven waar je onzeker of gepikeerd van raakt.
Oppervlakkige afspiegeling
Negatievere opmerkingen hebben wat dat betreft op bijna iedereen meer impact dan de positievere. Kritiek krijgen is altijd lastig, er bestaan niet voor niets volledige trainingen die ons leren hiermee om te gaan. Feit is echter dat je uit vrije wil en voornamelijk voor de lol op de sociale media zit en niet om commentaar te krijgen, tenzij je er expliciet om vraagt. We kunnen er dan ook van schrikken als er toch ongevraagd iets afkeurends gezegd wordt, zeker als dat op onaardige ‘toon’ gebeurt. Bij sommige mensen komt het zelfs dusdanig hard binnen dat zij er echt door van slag raken. We snappen vaak niet waarom er zoiets gezegd wordt en wat er mis is met die leuke foto of dat schattige filmpje. Het gevolg kan zijn dat je niet zo snel meer iets durft te plaatsen als je niet 100% zeker weet dat er geen afwijkende opmerkingen kunnen worden gemaakt. Daardoor is wat er te zien is op de sociale media dikwijls slechts een oppervlakkige afspiegeling van de werkelijkheid. Diepere lagen blijven meestal verborgen.
Onder een vergrootglas
Maar waarom voelen sommige mensen nu de noodzaak commentaar te leveren? Of beter gezegd: waarom voelen sommige mensen de noodzaak anderen een rotgevoel te bezorgen door hen te wijzen op zaken die in hun ogen anders of beter zouden moeten? Soms is het net of zij opzettelijk een discussie willen uitlokken of bewust op zoek zijn naar iets waar zij over kunnen zeuren. Om een voorbeeld te noemen: je plaatst een zelfgemaakt filmpje waarop te zien is hoe jouw eigen hond aan het spelen is met een hond die jullie zijn tegengekomen in het park. Je hebt zelf genoten van dit moment omdat jouw hond niet altijd even sociaal is naar andere honden en in je enthousiasme wil je dit graag delen met je Facebookvrienden. Je verwacht bijval en goedkeuring maar helaas worden er toch een paar heel kritische noten geplaatst; sommige mensen zien kennelijk iets in de houding van jouw hond wat hen niet helemaal bevalt. Natuurlijk, jij ziet ook wel dat er sprake is van wat lichte spanning, maar het ging er juist om dat hij voor het eerst een beetje met een vreemde hond had gespeeld! Waarom snappen die mensen dat niet?
Non-verbale communicatie
Dit is de schaduwzijde van de sociale media. Foto’s en filmpjes zijn slechts momentopnames en degene die ze plaatst, weet dikwijls veel meer over de context waarin ze gemaakt zijn. De mensen die erop reageren baseren hun oordeel echter vaak alleen op dat ene beeld en dit gaat niet altijd even genuanceerd. Veel reacties zijn om die reden heel kort door de bocht. Daarbij komt nog dat het, zoals eerder gezegd, vrij makkelijk is om een oordeel te vellen of een mening te verkondigen vanachter een beeldscherm. Als men de persoon tegen wie de opmerkingen gemaakt worden in levenden lijve voor zich zou zien, is de kans groot dat er hele andere dingen worden gezegd. Niet in de laatste plaats omdat non-verbale communicatie een grote rol speelt in de omgang, relaties en gesprekken met andere mensen. Als je niet kan zien hoe iemand reageert met zijn lichaam of met zijn mimiek lijkt het of er ook geen rekening hoeft te worden gehouden met de emoties van die persoon.
Omgangsnormen
Wat dat betreft zou er nog wel het één en ander verbeterd kunnen worden aan de omgangsnormen op de sociale media. Iets meer empathie, iets meer voorstellingsvermogen, iets minder zout op elke slak, iets meer nadenken over hoe dingen over kunnen komen op de ander. Sommige mensen mogen daarbij best wat verder kijken dan hun neus lang is en zich beseffen dat dat ene beeld meestal geen volledige of correcte afspiegeling is van de werkelijkheid. Dat er altijd sprake is van een context. Je kan een hond die bijvoorbeeld gaapt of zijn tong uitsteekt (dikwijls gezien als signalen van onrust) niet gestresst noemen als je niets weet over de situatie waarin hij dit gedrag vertoont. En zelfs al ben je volledig overtuigd van je gelijk en weet je zeker dat je iets verontrustends ziet, bedenk dan goed: het is de toon die de muziek maakt! Probeer de ander voorzichtig te wijzen op hetgeen in jouw ogen niet helemaal goed gaat. Je kan dit ook doen door middel van een vraagstelling: ‘Ik zie dat Max een beetje trekt met zijn linkervoorpoot, zie ik dat goed?’. Of: ‘Het lijkt of Luna toch wel erg gespannen raakt van die benadering, misschien zie ik het verkeerd hoor, maar hoe ervaar jij dit zelf?’. Er zijn zoveel manieren waarop je iemand op een positieve, constructieve wijze kan voorleggen wat jou opvalt. Dit scheelt een hoop irritatie en onbegrip.
Virale video’s
Hetzelfde geldt voor de vele viral videos die er gedeeld worden. Hoewel veel van deze filmpjes werkelijk zeer amusant zijn, zijn er ook genoeg waar wel wat op aan te merken valt. Denk aan al die ‘schattige’ filmpjes van honden met kinderen, zogenaamd relaxte konijnen in bad, wilde dieren als huisdier, ‘grappige’ beelden van ‘schuldbewuste’ honden, etc. Het komt regelmatig voor dat dergelijke filmpjes tienduizenden likes krijgen en ongeveer net zo vaak gedeeld worden. De vele bewonderende reacties en ‘ooh’s’ en ‘aah’s’ kunnen de indruk wekken dat het inderdaad heel vermakelijk is, maar de echte kenners van dierengedrag weten vaak wel beter. Het kan voor de mensen die zien wat er misgaat heel frustrerend zijn als dergelijke dubieuze filmpjes veelvuldig gedeeld worden. Al helemaal als ze gedeeld worden door iemand die ze kennen en van wie ze dit niet hadden verwacht. Het is dan goed om te beseffen dat dit meestal uit onwetendheid gebeurt. Niet iedereen beziet zulke beelden met een kritisch oog en niet iedereen heeft de benodigde kennis om te bepalen of er iets te zien is wat niet door de beugel kan. In plaats van iemand op zo’n moment met een botte opmerking terecht te wijzen, kan je ook de hierboven beschreven methode gebruiken en gewoon vriendelijk aangeven wat jouw mening is over het filmpje. De ander zal dit dan waarschijnlijk veel positiever oppakken en open staan voor wat je te zeggen hebt.
Reacties op straat
Hoewel je het bijna zou denken, hebben mensen niet uitsluitend op de sociale media regelmatig wat op elkaar of op elkaars honden aan te merken; buiten op straat kan men er ook wat van. Als de hond van een ander zich niet gedraagt zoals het in hun ogen zou moeten, wordt diegene al snel argwanend bekeken of zelfs bespot. ‘Kijk hem dan lopen met zijn hond … die heeft zeker nog nooit gehoord van een normale opvoeding’ of ‘Dat gedrag van die hond is echt niet goed, daar zit vast een steekje los’, zijn zomaar wat voorbeelden van opmerkingen die voorbij kunnen komen. Hierbij wordt dan vaak volledig uit het oog verloren dat ook hier sprake is van een context, dat er goede redenen kunnen zijn voor het gedrag van de hond of van zijn eigenaar. Misschien heeft de eigenaar zelf ook problemen met zijn hond maar is hij heel hard aan het trainen om hem weer op het rechte pad te krijgen. Misschien heeft hij gewoon een enorme rotdag. Misschien is hij ziek. Misschien heeft de hond een trauma opgelopen en reageert hij daardoor zo geprikkeld in bepaalde situaties. Het kan echt geen kwaad hierin wat meer rekening te houden met elkaar en wat toleranter te zijn.
Open staan voor een ander
Mensen die het nodig vinden om een ander op basis van een korte blik te veroordelen, weten vaak niet beter. Vermoedelijk zijn zij van mening dat zij de perfecte hond hebben en dat zij nooit iets verkeerd doen. Of het is juist een manier om de aandacht af te leiden van hun eigen tekortkomingen. Het is immers makkelijker om iets over een ander te zeggen dan om een keer een goede blik in de spiegel te werpen. Er is niks mis met goedbedoeld en behulpzaam advies, mits op een vriendelijke toon gebracht. Maar zodra er op aanvallende of bestraffende wijze commentaar wordt geleverd, kan men in alle redelijkheid niet verwachten dat de ander hier positief op zal reageren. Iedereen houdt van zijn hond, iedereen heeft het beste met hem voor. Dat de een die liefde op een andere manier uit dan de ander of dat iemand een andere ideeën heeft over opvoeding of gedrag dan jij hoeft niet altijd per definitie verkeerd of negatief te zijn. Door open te blijven staan voor elkaars zienswijzen en door niet te star vast te houden aan onze eigen denkbeelden, kunnen we wellicht nog iets van elkaar leren. En om nog maar eens te herhalen: (ver)oordeel niet te snel en houd rekening met context. Het mag en kan af en toe best wat vriendelijker op de sociale media en daarbuiten.
Tekst en foto’s Charlotte Post
